Lá thư của mẹ giúp tôi chấp nhận kiệt sức
- Thao Phan
- May 12
- 12 min read
Updated: May 15
Đây là lá thư đã thay đổi cuộc đời tôi mãi mãi. Xin hãy đọc thật chậm. Đây cũng có thể là một lời nhắn từ một người mẹ nào đó dành cho con gái của mình.
Lá thư của mẹ
“
Mẹ có bao giờ thấy kiệt sức không?
Con hỏi mẹ câu này nhiều năm về trước. Lần ấy, mẹ cười nói rằng: chỉ cần các con vui vẻ, mẹ chịu được hết. Nhưng từ sau lần ấy, mẹ cứ ray rứt được nói thật.
Con cũng biết: mẹ là một người gánh thuê. Ngày của mẹ bắt đầu từ 4h sáng gánh cát, 6g sáng gánh cá ngoài bãi biển, 8g gánh cá thuê trong bãi chợ. 12g gánh dọn chợ. 2g lại gánh mở hàng ngoài bãi sò. 5g gánh việc dù hoàng hôn buông xuống. 12g vẫn gánh nếu ai đó còn thuê.
Với ngần ấy thời gian trong một ngày, suốt hơn hai phần ba cuộc đời, làm sao mà mẹ không kiệt sức hả con?. Nhưng mẹ cố đeo chiếc mặc nạ “tôi ổn”.
Tại sao lại dễ bị kiệt sức
Con từng hỏi: Sao mẹ không nghỉ. Mẹ đã gánh cả đời như vậy để làm gì?
Một nửa sự kiệt sức của mẹ là do tâm tư dành cho gia đình.
Mẹ buộc mình trách nhiệm phải nuôi các con ăn học thành tài. Mẹ bắt mình tận lực chăm lo sự nghiệp của ba con. Lòng mẹ lại mưu cầu sức khỏe cho ông bà ngoại. Lương tâm nhắc nhở mẹ sống chu toàn với cả nhà nội. Mẹ còn được nuôi dậy sống -hết- lòng với người khác. Vì vậy, mẹ phải gánh cật lực thì mới đủ cho tất cả.
Một nửa sự kiệt sức còn lại mẹ cố gồng lên để sống tốt. Từ khi sinh ra, mẹ đã bị thấm nhuần tư tưởng: đàn bà tốt phải biết hi sinh. Tư tưởng này nằm trong từng tế bào. Tư tưởng này thúc ép mẹ chạy liền hai chế độ là: cắm đầu gánh cả đời, và không-được-phép-nghỉ-ngơi.
Mẹ tiếc rẻ vô cùng khi mua cho mình một bộ quần áo mới. Lòng mẹ sẽ ray rứt nếu dùng tiền gánh gồng mua một bát chè giữa trời nắng to. Tim mẹ sẽ không thể nào chịu đựng được nếu có một ngày nghỉ ngơi.
Làm mẹ, làm vợ, làm con gái – và chiếc gánh tự nguyện trong thời hiện đại
Con không là nghề gánh thuê như mẹ, nhưng trên vai còn vẫn gánh nhiều trách nhiệm ở các vai trò khác nhau.
Như mẹ, con bắt mình phải nuôi dạy cho con cái thành tài. Con buộc mình biết chăm lo cho chồng chu đáo. Con đặt sức khỏe của cha mẹ lên trước tiên. Con tự nhận trọng trách với nhà chồng. Và cả mang áp lực cạnh tranh và thành công với xã hội hiện đại.
Tưởng vậy đã hết? Nhưng chưa. Một nửa sự kiệt sức của con còn do sự ám ảnh “phụ nữ tốt là phải biết hi sinh” di truyền từ đời mẹ.
Tưởng rằng các con đã không còn bị ám ảnh bởi tư tưởng này trong thời hiện đại. Nhưng nó vẫn tồn tại và đã chuyển biến thành một phiên bản khác. “Một bà mẹ hoàn hảo” là biến thể mới trong thế giới mạng xã hội thay cho “đàn bà tốt phải biết hi sinh” trong thời của mẹ.
Nhận diện chiếc mặt nạ “Tôi ổn”
Con có nhớ năm ấy: mẹ xỉu giữa bãi sò giữa trưa nắng vì cơn đau bụng chết điếng. Khi được đỡ lên bởi rất nhiều người. dù mắt đã lim rim, ý thức đã miên man, nhưng miệng mẹ vẫn nói “Tôi ổn, tôi không sao hết”. Mẹ ở trong phòng cấp cứu với ý thức đã lịm vì cơn đau đớn kiệt sức, nhưng vẫn không ngừng lặp lại với con “mẹ không sao”. Đợt ấy, bụng mẹ có một khối u to.
Một lần, con bị bạn mắng vốn mà chẳng có cơ sở và bằng chứng, mẹ đã điên tiết lên, đánh con tới gãy chổi. Hàng xóm thấy mặt mẹ biến sắc cũng tỏ ra e dè. Mẹ lúc ấy chẳng thể chấp nhận được chuyện con-không-biết-nghe-lời.
Rồi năm ấy mẹ sinh em con, suốt ngày chỉ thấy mình muốn khóc, ăn không ngon, ngủ không được. Nhưng khi có ai thăm hỏi, mẹ đều cười trừ và nói “Dạ, con khỏe”.
Mẹ đã đeo chiếc mặt nạ “Tôi ổn” suốt gần hết cuộc đời mình. Và con cũng đang đeo chiếc mặt nạ ấy.
Là cơ thể con thở dài liên tục. Là con chẳng thể hài lòng việc gì. Là lúc ngồi bên nhau nhưng không thể vui. Là lúc nghỉ ngơi cũng thấy chẳng thể yên.
Mẹ từng nói rằng: “Trông con rất mệt mỏi. Con nên nghỉ ngơi một chút”. Nhưng con quát mẹ “Con ổn”.
Dấu hiệu kiệt sức
Kiệt sức tiềm ẩn ở rất nhiều hình dạng. Nhiều đến mức ai cũng tin rằng “Mình ổn”. Nhưng đồng thời, cũng có nhiều tín hiệu để nhận diện sự kiện sức.
Bên dưới là những dấu hiệu mẹ thường bị lặp lại sau rất nhiều năm bất ổn. Con xem, liệu mình có các dấu hiệu này không nhé?
1. Cơ thể cứ muốn khóc
2. Đầu óc tràn ngập suy nghĩ tiêu cực. Mở miệng cũng nói điều tiêu cực.
3. Quên trước quên sau, học đâu quên đó
4. Cáu gắt vô cớ và khó kiểm soát tính khí
5. Buồn ngủ liên tục nhưng khó ngủ ngon và sâu
6. Quên mất mình là ai
7. Không còn thấy niềm vui trong mỗi việc hằng ngày
8. Dễ than phiền trước một trở ngại dù rất nhỏ
Thở hơi dài, nghe rất phiền lòng
10. Nhạy cảm, dễ giận dễ buồn rồi tự mình lại tự tìm cách xoa dịu.
Theo mẹ, kiệt sức là một trạng thái liên tục lặp lại vì chúng ta sống cùng trọng trách và định kiến xã hội.
Con cũng biết: Không một cái máy nào có thể chạy hoài mà không hư hỏng. Bền bỉ huyền thoại như xe Honda, cũng có lúc phải nói tạm biệt. Mỗi cái máy cần được bảo trì bảo dưỡng thì sức bền sẽ tăng lên và hiệu suất được duy trì.
Lời mẹ ở đây là mong con chấp nhận kiệt sức, dành thời gian bảo dưỡng cả cơ thể và tâm hồn.
Hiệu ứng của kiệt sức bị chôn giấu
Mẹ kiệt sức như thế nào
Mẹ rõ ràng đã rất kiệt sức từ thể xác đến áp lực tinh thần. Mẹ những tưởng cứ quẩy đôi gánh lên là sự mệt mỏi sẽ tan biến ngay. Nhưng mẹ không thể ngờ rằng chúng âm thầm cộng dồn vào tâm trí mẹ sau mỗi lần bỏ qua. Và cơn kiệt sức để chuyến biến mẹ ở nhiều khía cạnh:
- Mẹ già trước tuổi. Chẳng có ai ở bến sò năm ấy tin mẹ mới 29 tuổi. Họ toàn đoán rằng mẹ phải 40. Mẹ tuy cười, nhưng lòng rất tự ti. Mẹ cũng như bao cô gái khác, ước mình mãi thanh xuân và tươi trẻ.
- Lưng mẹ còng vì gánh gồng. Đến mức bây giờ, vào thành phố với tụi con, mẹ lại xấu hổ vì người kém sang, dù cố thế nào, cũng không thể sang hơn được.
- Bệnh tình tiềm ẩn như cơn hen suyễn. Bác sĩ bảo cơn bệnh là do di truyền. Nhưng với mẹ, cơn ho tới tấp khi mẹ có suy nghĩ tiêu cực, nhất là vào đêm khuya.
- Mẹ cũng đã quên mất mình là ai sau nhiều năm chăm chăm gánh gồng. Đến mức con hỏi mẹ từng mơ ước gì khi còn trẻ, mẹ chẳng còn nhớ đó thực sự là giấc mơ gì.
Phần lớn thời gian mẹ tồn tại vì trách nhiệm, chứ chưa hề hiểu sống hạnh phúc trọn vẹn là như thế nào.
Sự chấp nhận kiệt sức ở con
Đến nay, nếu con vẫn đang có niềm tin “Con thấy mình chưa làm đủ, mà sao cứ than mệt”, thì đã đến lúc con tự quán chiếu lại chính mình.
Mẹ có thể thấy được: mặt con đã kém tươi, lưng còm dần, bệnh cường giáp hành hạ, và cũng đang quên mất mình là ai.
Ngoài ra, bên trong con còn mang thêm áp lực: biết nuôi dạy con, biết thành công, biết đẹp... Và con vẫn đang ở dưới đáy của thung lũng tuyệt vọng.
Thứ nhất, con cố làm nhiều hơn, nhưng năng suất và hiệu quả không tăng lên đáng kể. Con đổ lỗi tại mình kém may mắn. Con cho rằng sếp đang bất công. Con buồn chồng không hợp tác. Con la rầy những đứa trẻ không biết nghe lời.
Liệu thái độ này có giúp gia đình con hạnh phúc hơn hay sẽ xô mỗi người về một thái cực với những bí mật riêng?
Thứ hai, thời gian của con bị lắp đầy bởi áp lực và muộn phiền hơn là sự vui vẻ thưởng thức cuộc sống. Bộ não con đang được nuôi dưỡng bởi muộn phiền và con chỉ thấy bóng tối nhiều hơn ánh sáng bình minh, con thấy thách thức hơn là cơ hội, con thấy áp lực hơn là niềm vui, và chẳng còn thấy cuộc sống đẹp đẽ thế nào.
Mẹ khuyên con hãy thử dành một tuần viết ra: “Sự kiện khiến tôi buồn bã mệt mỏi trong ngày và sự kiến khiến tôi mỉm cười để tự đo lường niềm hạnh phúc của bản thân” một cách thật công bằng với chính mình. Và tự trả lời câu hỏi: “Liệu con có thực sự cần nghỉ ngơi”?
Thứ ba, con không thể nào dạy đứa trẻ đi đúng hướng khi chính mình cũng đang lạc lối.
Con yêu, chúng ta nỗ lực để cuối cùng được gì con nhỉ. Chắc chắn phải là hạnh phúc cho tất cả phải không con? Nhưng chính con cũng không định nghĩa và tìm thấy được hạnh phúc cho mình, thì con chỉ bảo những đứa trẻ bằng cách nào?
Những lời sáo rỗng chứa đầy sự thất vọng do kiệt sức, những bài học không phù hợp với hoàn cảnh của con, những mong đợi quá sức của bản thân…liệu con đang áp đặt một kiểu hạnh phúc ảo tưởng “như trên mạng” và đứa trẻ hiện diện của mình?
Nếu vậy, thứ con nắm được là hạnh phúc thực sự hay là những chuỗi ngày trị liệu nỗi đau khổ không thể dứt?
Hãy chấp nhận kiệt sức
Nếu thời gian quay trở lại, mẹ sẽ làm gì?
Mẹ nghĩ mẹ sẽ buông bỏ bớt trách nhiệm và chỉ chọn một số vừa đủ với năng lượng của mẹ. Giờ đây, khi nghĩ lại những trách nhiệm ngày xưa mẹ cố mang, mẹ vẫn thấy cảm giác nặng nề ngay trước ngực. Cứ như mẹ tự đeo cho mình quá nhiều cái gồng vào cổ.
Mẹ sẽ sống theo điều mẹ tin tưởng hơn là khung tham chiếu của dư luận và hàng xóm. Tiêu chuẩn “đàn bà tốt phải biết hi sinh” vẫn là cái vòng kim cô của mẹ cho đến lúc này. Tệ hơn, mẹ đã vô tình đeo chiếc vòng ấy vào cổ của con. Dù con không thừa nhận sự kìm hãm, không nhìn thấy sự hiện diện của cái vòng, nhưng con đã vô tình không cho phép mình nghỉ ngơi. Con tin rằng phải sống giống như họ mới là hạnh phúc. Con hôm nay là lỗi của mẹ. Và mẹ chỉ mong được quay lại để chính mẹ sửa chữa thực tại của mình lúc ấy.
Mẹ sẽ dành thời gian vui vẻ với con nhiều hơn. Đến gần cuối đời, mẹ nhận ra: thứ mẹ cầm nắm được chỉ là ký ức. Trước đây, mẹ chỉ có một suy nghĩ: phải nuôi cho mấy đứa thành tài. Nhưng giờ, mẹ thấy rằng: mẹ vẫn có thể nuôi mấy đứa thành tài mà chúng ta vẫn có thể vui vẻ. Bây giờ, mẹ rất hối hận vì các con đều lặp lại gần như y chang cách mẹ nuôi dưỡng. Nếu không thay đổi từ đời các con, các cháu sẽ tiếp tục lặp lại tổn thương và nỗi đau liên thế hệ.
Con ơi, mẹ không thể quay lại thời gian và mẹ không thể sữa chữa được quá khứ lẫn hiện tại của mẹ . Nhưng con thì có thể bất cứ lúc nào.
Con có thể vừa hoàn thành vai trò làm mẹ một cách trọn vẹn, vừa vui vẻ sống với nhau trong từng khoảnh khắc. Nhưng trước tiên, con hãy thừa nhận sự kiệt sức trong mình.
Có nhiều phương pháp giúp con vượt qua sự kiệt sức, đây là ba lời khuyên dành cho con:
Thứ nhất, hãy nghỉ ngơi vì con xứng đáng
Thứ hai, hãy ngừng so sánh với những người phụ nữ khác.
Thứ ba, thay vì gồng lên, hãy học cách xin giúp đỡ – vì con không đơn độc
Nhưng các lời khuyên và phương pháp chỉ có tác dụng khi con “chấp nhận” sự kiệt sức.
Nếu con vẫn gồng, vẫn thấy mình loay hoay, hay không tin vào sự kiệt sức, 1000 giải pháp diệu kỳ cũng không có tác dụng.
Các bài học về kiệt sức
Con có nhớ dì Sáu- người tối ngày mưu sinh theo con nước lên-xuống với niềm tin sẽ giúp cuộc sống mẹ-con đơn thân không vất vả về sau?. Nhưng đứa con gái cô đơn, chạy theo dòng thủy triều đi tìm mẹ, mãi mãi đã không thể trở về. Dì Sáu có tiền, có nhà, nhưng luôn ôm vết thương để-mất- con và bị dằn vặt.
Con hẳng chưa quên mợ Năm?. Người đàn bà tháo vát: sáng ở chợ, chiều ở bãi sò, tối ở bãi rau củ, chăm chỉ như một con ong mật. Ba đứa con trai của bà: một đứa bị tai nạn bị tâm thần vĩnh viễn, một đứa nghiện rượu, và một đứa nghiện ma túy. Ngồi giữa chợ hằng ngày, bà than khóc mình bạc mệnh. Nhưng con từng nói: bà ấy quá bận rộn để nhận thấy những bất ổn ở con cái mình.
Mẹ may mắn hơn hai người phụ nữ đó vì mẹ bận rộn nhưng các con rất ngoan và khỏe. Nhưng mẹ có ổn không? Mẹ cười vui với con cháu, cũng chẳng còn gánh, nhưng sức khỏe mẹ đã xuống cấp trầm trọng, và chẳng thể ngủ ngon sau nhiều năm lo toan.
Nếu không chịu cho mình nghỉ ngơi và cân bằng, mảnh ghép sự bất hạnh của dì Sáu, sự bất ổn ở mợ Năm, một thân xác không khỏe mạnh ở mẹ…đều sẽ ở trong con.
Hãy bình tâm mà suy nghĩ thấu đáo.
làm mẹ chấp nhận kiệt sức
Chúng ta làm mẹ. Chắc chắn phải mang những áp lực của một người làm mẹ, là tâm tư dành trọn vẹn cho con. Là trách nhiệm ta đồng hành cùng con đến lúc trưởng thành. Là sự nuôi dưỡng thiết yếu để con khỏe-được học hành và được vui vẻ.
Vì thế, con sẽ kiệt sức và kiệt sức rất nhiều lần. Hãy nhớ: đừng quẩy chiếc gánh đi tiếp như mẹ. Hãy đặt xuống, tìm bóng râm, ngồi ăn một bát chè mát. Lúc quẩy gánh lên lại, con sẽ có sức để chạy xa hơn.
Ý tưởng “đàn bàn tốt phải biết hi sinh” hay “đàn bà hiện đại phải hoàn hảo” nếu không phù hợp nữa, hãy can đảm vứt bỏ. Không có công thức làm mẹ tốt nhất. Công thức tốt nhất là ở trong con. Làm mẹ chưa bao giờ là dễ dàng. Nhưng bà mẹ gánh thuê vẫn làm nên được kỳ tích.
Chỉ có bình tâm, con mới thấy sự minh triết.
Tài sản giá trị nhất mẹ để lại cho con
Mẹ từng thấy ray rứt khi mình không có tài sản gì to lớn để cho các con. Nhưng mẹ ray rứt hơn khi di truyền cái tư tư “Đàn bà tốt phải biết hi sinh”. Càng đau hơn khi nó đang hoành hành mà con chẳng thể nhận diện và chấp nhận.
Nhưng nếu con không sửa được, tư tưởng này tiếp tục được di truyền. Người gánh tiếp theo là con gái con. Người ta gọi là nỗi đau liên thế hệ.
Hãy chấm dứt nó, bằng cách chấp nhận sự kiệt sức. Con có thể thay đổi được vận mệnh của mình và con gái.
Phép màu nằm ở đâu con nhỉ?
Mẹ nghĩ đó chính là Hiện tại. Ở nơi chúng ta cùng ăn, cùng cười, cùng nghe câu chuyện, cùng ôm nhau, xoa dịu và đồng hành.
Con yêu, hãy cho phép mình tạm dừng khi mệt mỏi. Phép màu nằm ở lúc con biết “Thưởng thức hiện tại”.
“
Mẹ tôi đã dùng những sức lực sau cùng để viết lại bức thư màu nhiệm này. Tôi thường đọc nó nhất trong 3 giai đoạn:
- Khi tôi thấy mình mệt nhưng không dám nghỉ ngơi
- Khi tôi thấy mình không còn biết thưởng thức hiện tại
- Khi tối thấy trong mình quá nhiều bất ổn.
Nó đã đưa tôi qua rất nhiều chặng kiệt sức. Cứu tôi từ bừ vực trầm cảm trở thành một người mẹ biết thưởng thức thời gian với con.
Bạn biết không, theo Un women:, Mỗi ngày, hàng triệu phụ nữ trên thế giới đang làm việc hơn 12 giờ mà không nhận được lương, không có sự bảo vệ và cũng không được công nhận. Tôi muốn nói rằng: phụ nữ được sinh ra với nhiều trọng trách. Nhưng mỗi người chúng ta đều có thể lựa chọn để sống tốt hơn.
Tôi rất thích xem chương trình “Ai là triệu phú”. Khi người chơi ở một ngưỡng quan trọng, người dẫn chương trình thường hỏi một câu “Chấp nhận hay Không chấp nhận”. Mỗi lúc mệt mỏi, tôi thường nhấn cái nút “Chấp nhận” và dừng lại. Chấp nhận không phải là thua cuộc. Mà là một chiến lược thông mình. Tôi dừng ở chặng này, nhưng vẫn tiếp tục ở nhiều chặng khác.
Tôi hi vọng bạn sẽ tự chơi trò này và nhấn chiến nút “Chấp Nhận” một cách đúng đắn.
Comments